سرنوشت مبهم درآمد حاصل از فروش مس در ایران/ وقتی همه مسئولان استانی منتقد می‌شوند!

به گزارش داراخبر،در هر شهری معدن وجود داشته باشد، باید انتظار ایجاد اشتغال و سرمایه‌گذاری در آن شهر و حتی استان را داشت. موضوعی که در سال‌های اخیر به یکی از چالش‌های اصلی شهرهای معدنی تبدیل شده است.

سونگون ورزقان سال‌هاست گنج نهانی در دل خود پنهان کرده که استخراج مس یکی از آن‌‌هاست. این معدن در ابتدا وضعبت چندان مطلوبی نداشت اما با تلاش‌های بسیار اکنون به محلی مهم برای ایجاد اشتغال و درآمد پایدار تبدیل گشته است اما به گفته کارشناسان و مسئولان، این میزان از درآمد و اشتغال نیز بسیار پایین تر از ظرفیت تنها یکی از معادن ورزقان است.

مدت‌هاست مسئولان ذی ربط در ورزقان و آذربایجان شرقی از اتلاف هزینه یا سرمایه‌گذاری و سود دهی معدن مس سونگون در خارج استان سخن می‌گویند. دهقانی نماینده مردم ورزقان در مجلس چندی پیش درباره معدن مس سونگون در گفت‌وگو با آناج چنین گفته بود: «سالانه حدود صد هزار تُن کنسانتره مس، از معدن سونگون خارج می‌شود. با یک ضرب و تقسیم ساده اگر از طلا و نقره موجود در کنسانتره مس صرف نظر هم بکنیم، حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان سالانه درآمد حاصل می‌شود که بخشی از این درآمد صرف هزینه می‌شود و الباقی سود خالص است.

از طرف دیگر با توجه به استراتژیک بودن فلز مس، قیمت آن هر روز در حال افزایش است و باید برای استخراج آن سرمایه گذاری کرد. اما متاسفانه مسئولان ما در استان برای استخراج این فلز استراتژیک همراهی نکرده‌اند.

متاسفانه برخی اقدامات هم انجام شده که بجای منفعت باید مراقب عوارض آن بود. باید سوال کرد که این مقدار از درآمد حاصل از مس سونگون، چه مقدار در استان جذب و خرج می‌شود؟ موضوع دیگر در رابطه با درآمد مس آذربایجان این است که اگر آن رقم اشاره شده در حساب‌ بانک‌های استان به گردش درآید چه تحولی در استان به وجود خواهد آمد؟»

وی در بخش دیگر سخنانش گفته بود: «متاسفانه مافیایی در خصوص مس سونگون شکل گرفته است که به حلقه کرمان معروف گردیده و تفاوتی بین دولت‌ها ندارد. همه دولت‌ها با رویکردهای مختلف در راستای حلقه مذکور، همواره تاکید کرده‌اند که مس تنها برای کرمان است درحالی که اینگونه نیست و مس آذربایجان طبق اسناد بیشتر از کرمان است.»

سخنان دهقانی نشان از جذب درآمد و سود فروش مس سونگون در خارج است استان آذربایجان شرقی داشت. به طوریکه اگر تنها بخش کوچکی از آن درآمد در استان صرف میشد یا صنایع پایین دستی مرتبط با مس در استان احداث میگردید، شاهد افزایش درآمد و اشتغال مردم آذربایجان بودیم.

مدت‌هاست این گزاره که درآمد مس آذربایجان در استان هزینه نمی‌شود و بیشتر در اختیار کرمانی‌هاست به یکی از مطالبات جدی مردم و مسئولان آذربایجان تبدیل شده است. اما در موضعی کاملا متفاوت و برعکس این ادعا، مسئولان کرمانی اخیرا توپ را در زمین دیگران انداخته و آنها نیز از نبود صنایع پایین دستی یا عدم جذب درآمدهای حاصل از معادن کرمان اعلام نارضایتی کرده‌اند!

طیب زاده رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان کرمان در گفت‌وگو با یکی از سایت‌های خبری گفته است: «علیرغم همه سرمایه گذاری‌ها و فرصت‌‌‌های موجود، به دلیل اینکه ارزش افزوده در بخش معادن ایجاد نشده نتوانسته ایم شاخص‌‌‌های توسعه استان را بهبود دهیم. باید به عنوان یک مطالبه عمومی‌از مدیران و مسئولان شرکت‌ها درخواست شود که به استان توجه بیشتری داشته باشند.»

پورابراهیمی نماینده مردم کرمان نیز در این باره گفته است: «مصوب شده است که شرکت‌‌‌های بزرگ صنعتی و معدنی باید گردش مالی ارزی و ریالی خود را به استان کرمان منتقل کنند که این باعث می‌شود بتوانیم ظرفیت ایجاد مشاغل خانگی را سه الی چهار برابر کنیم. به عنوان نمونه شرکت صنایع ملی مس در سال گذشته ۴۲ هزار میلیارد تومان فروش داشته است و ۲۶ هزار میلیارد سود خالص این شرکت است و صادرات یک میلیارد دلاری را داشته است و باید براساس حکم قانونی نسبت به انتقال و گردش حساب‌‌‌های ارزی و ریالی به استان اقدام کند.»

این سخنان درحالی مطرح می‌شود که بسیاری از مسئولان آذربایجان شرقی از انبوه سرمایه گذاری و توجه شرکت‌های مرتبط با مس خصوصا شرکت صنایع ملی مس در کرمان سخن می‌گویند.

معادله بی جوابی که مانند توپ فوتبال مدتی در زمین مسئولان آذربایجان شرقی است و مدتی در زمین مسئولانی کرمانی و آن اینکه درآمد حاصل از استخراج و فروش مواد معدنی خصوصا مس در کجا هزینه می‌شود؟! این نامعادله گویا به یکی از ابزارهای انتقاد و جمع آوری رای در میان مردم دو استان تبدیل شده و تنها افراد بومی‌و اقتصاد استانی است که در این ماجرا متضرر می‌شوند.

اکنون سوال اصلی درباره معادن مس آذربایجان شرقی و کرمان این است که اگر درآمد حاصل از مس در آذربایجان شرقی یا کرمان هزینه نمی‌شود، پس در کجا و توسط چه کسانی در حال هزینه شدن است؟

منبع: آناج